W listopadzie uczniów klas ósmych odwiedził historyk pan Henryk Zdanowicz. Przybliżył on młodzieży okoliczności odzyskania przez Choroszcz niepodległości w 1919 roku. Wygłosił również prelekcję na temat „Dwie okupacje na terenie gminy Choroszczy”.

Pan Henryk Zdanowicz w bardzo ciekawy sposób przeniósł uczniów w czasy II wojny światowej. Opowiedział, że 1939 roku nasze miasteczko zamieszkiwało około trzech tysięcy mieszkańców z czego ponad czterystu wyznawało judaizm. Burmistrzem Choroszczy był Wacław Terajewicz. W miasteczku była szkoła powszechna, kinoteatr, biblioteka, szpital psychiatryczny, kościół, cerkiew i synagoga.

Po 1 września 1939 roku życie mieszkańców przepełnione było grozą wojny. 14 września do Choroszczy wkroczyły pododdziały Wehrmachtu. Po tygodniu ich miejsce zajęli Rosjanie i wprowadzili tu swoje rządy. Choroszcz została włączona w skład Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Nowe władze zaciekle walczyły z polskością. Wiele osób zostało aresztowanych i wywiezionych w głąb Związku Sowieckiego.

26 czerwca 1941 roku do Choroszczy ponownie wkroczyły oddziały Wehrmachtu i wprowadziły nowy porządek. Niemcy dokonali egzekucji pacjentów szpitala psychiatrycznego.  Nałożyli na choroszczańskich Żydów obowiązek noszenia białych opasek z żółtą gwiazdą Dawida, następnie umieścili ich przejściowo w getcie w Białymstoku. Stamtąd wysłano Żydów do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Treblince.

Pan Zdanowicz opowiedział  młodzieży o zasadach wprowadzonych na terenie gminy przez władze niemieckie i radzieckie, przedstawił również losy mieszkańców Choroszczy i okolic w czasie okupacji sowieckiej (1939-1941) oraz okupacji niemieckiej (1941-1944). Wskazał uczniom podobieństwa i różnice działań podejmowanych przez Niemców i Sowietów wobec choroszczan. Przybliżyły mało znane fakty z dziejów naszej „małej ojczyzny” w tych dramatycznych latach. Pokazał także kilka dokumentów z czasów II wojny światowej.

Prelekcja historyczna pana Henryka Zdanowicza poszerzyła wiedzę młodzieży na temat II wojny światowej zdobytą podczas lekcji historii oraz skłoniła do refleksji i zadumy nad trudnymi losami mieszkańców Choroszczy i okolic, którym przyszło żyć w tak tragicznych czasach.

Daria Wyszyńska i Ewa Zalewska